Γιατί οἱ πόλεμοι στὸν κόσμο;

Γιατί οἱ πόλεμοι στὸν κόσμο;

Μᾶς ἀπαντοῦν οἱ μόνοι ποὺ μποροῦν:

Ὁ Μέ­γας Βα­σί­λει­ος θε­ω­ρεῖ ἀ­πα­ρά­δε­κτό τὰ ἀ­γα­θά τῆς εἰ­ρή­νης νὰ χαί­ρον­ται ἐ­λά­χι­στοι ἄν­θρω­ποι, ἐ­νῶ χι­λι­ά­δες νὰ ἀ­πο­κλεί­ον­ται ἀπὸ αὐ­τά[1]. Σὲ ἄλ­λο ση­μεῖ­ο, ὁ ἴδι­ος ρω­τά­ει: «Μέ­χρι πό­τε θὰ ὑ­πάρ­χει πλοῦ­τος, ποὺ εἶ­ναι ἡ ἀ­φορ­μὴ τοῦ πο­λέ­μου; Οἱ ἐξο­πλι­σμοὶ γί­νον­ται γι­ὰ τὴν ἀ­πό­κτη­ση τοῦ πλού­του»[2].

Ὁ Ἅ­γι­ος Γρη­γό­ρι­ος ὁ Θε­ο­λό­γος, συμ­πλη­ρώ­νον­τας τὸν προ­βλη­μα­τι­σμὸ τοῦ Μ. Βα­σι­λεί­ου, λέει: «Μη­τέ­ρα τῶν πολέ­μων εἶ­ναι ἡ πλε­ο­νε­ξί­α, οἱ πό­λε­μοι μὲ τὴ σει­ρὰ τους γεν­νοῦν τὴν ὑψη­λὴ φο­ρο­λο­γί­α, ποὺ εἶ­ναι ἡ αὐ­στη­ρό­τατη κα­τα­δίκη τῶν πο­λι­τῶν»[3].

Γι­ὰ τὸν ἱ­ε­ρὸ Χρυ­σό­στο­μο, αἰ­τί­α τῆς κα­τα­στρο­φῆς τῆς εἰ­ρή­νης καὶ τῆς ἑ­νό­τη­τας τῶν πι­στῶν, εἶ­ναι «ὁ ἔ­ρω­τας γι­ὰ τὰ χρή­μα­τα, τὴν ἐξου­σί­α καὶ τὴ δό­ξα». «Τί­πο­τε δὲν συμ­βάλ­λει τό­σο πο­λὺ σὲ μά­χη καὶ σὲ πό­λε­μο, ὅ­σο ὁ ἔρω­τας γι­ὰ τὰ πα­ρόν­τα, ὅ­σο δη­λα­δὴ ἡ ἐ­πι­θυ­μί­α γι­ὰ δό­ξα, χρή­μα­τα ἢ γι­ὰ κα­λο­πέ­ρα­ση»[4].Προ­ϋ­πό­θε­ση γι­ὰ τὴν ἐ­πι­κρά­τη­ση τῆς εἰ­ρή­νης στὶς σχέ­σεις ἀν­θρώ­πων καὶ λα­ῶν, εἶναι ἡ ἀ­γά­πη, ὄ­χι σὰν θε­ω­ρη­τι­κο­λο­γί­α, ἀλ­λὰ σὰν στά­ση ζω­ῆς. Ἡ ἔλ­λει­ψη τῆς ἀ­γά­πης ὁ­δη­γεί στὴν κοι­νω­νι­κὴ ἀ­δι­κί­α, ποὺ ἔ­χει ὡς συ­νέ­πει­ά της τὴν ἀ­να­στά­τω­ση. «Ἐ­ὰν ὅ­λοι ἀ­γα­πού­σα­ν ὁἕ­νας τὸν ἄλ­λον ἀ­μοι­βαί­α, σὲ τί­πο­τα πλέ­ο­ν δὲν θὰ μπο­ροῦ­σε κα­νεὶς νὰ ἀ­δι­κή­σει, του­ναν­τί­ον, μά­λι­στα, καὶ οἱ φό­νοι, καὶ οἱ μά­χες,καὶ οἱ πό­λε­μοι, καὶ οἱ ἐ­πα­να­στά­σεις, καὶ οἱ ἀρ­πα­γές, καὶ οἱ πλε­ο­νε­ξί­ες, καὶ ὅ­λα τὰ κα­κὰ θὰ πα­ρα­με­ρί­ζον­ταν, ὥ­στε νὰ φθά­να­με στὸ ση­μεῖ­ο νὰ ἀ­γνο­οῦ­με ἀ­κό­μα καὶ ὀ­νο­μα­στι­κά τὴν κα­κί­α»[5].

Οἱ Τρεῖς Ἱ­ε­ράρ­χες δὲν κά­νουν «εἰ­ρη­νο­λο­γί­α», δὲν ζη­τοῦν ἀ­πὸ τοὺς πι­στοὺς ἁ­πλὰ νὰ ἐπι­δι­ώ­ξουν μι­ὰ εἰ­ρή­νευ­ση ἐ­ξω­τε­ρι­κή, τυ­πι­κή. Ὁ στό­χος τους δὲν εἶ­ναι ἡ «εἰ­ρη­νι­κὴ συ­νύ­παρ­ξη» χω­ρὶς πε­ρι­ερ­χό­με­νο. Ἡ εἰ­ρή­νη, ἄν μεί­νει μό­νο στὰ λό­γι­α, λέ­ει ὁ Μ Βα­σί­λει­ος, κα­ταν­τά­ει κο­ρο­ϊ­δί­α. Ὑ­πο­γραμ­μί­ζουν πὼς ἡ εἰρή­νη συμ­πο­ρεύ­ε­ται μὲ τὴ δι­και­ο­σύ­νη καὶ τὴν ἀ­γά­πη.

Σκο­πὸς τοῦ Χρι­στι­α­νοῦ, βέ­βαι­α, εἶναι νὰ εἰ­ρη­νεύ­ει μὲ ὅ­λους, ὅ­ταν αὐ­τὸ εἶ­ναι δυ­να­τόν. «Δι­ό­τι με­ρι­κὲς φο­ρὲς δὲν εἶ­ναι δυ­να­τόν. Ὅ­πως, π.χ., ὅ­ταν ἡ ὑ­πό­θε­ση ἀ­φο­ρᾶ τὴ­ν πί­στη στὸ Θε­ό, ἢ ὅ­ταν ὁ ἀ­γώ­νας γί­νε­ται γι­’αὐ­τοὺς ποὺ ἀ­δι­κοῦν­ται. Ἂν δεῖς κά­που νὰ κα­κο­ποι­εῖ­ται ἡ πί­στη, τό­τε μὴν προ­τι­μή­σει­ς τὴν ὁ­μό­νοι­α ἀ­πὸ τὴν ἀ­λή­θει­α, ἀλ­λὰ στά­σου ἀν­τι­με­τω­πος στὸ κα­κὸ μὲ γεν­ναι­ό­τη­τα, μέ­χρι θα­νά­του»[6]. Ἡ χρι­στι­α­νι­κή πί­στη δὲν μπο­ρεῖ νὰ ταυ­τι­στεὶ καὶ νὰ συμ­βα­δί­σει μὲ τὴν «εἰ­ρή­νη» τῶν ἐ­κμε­ταλ­λευ­τῶν καὶ τῶν ἀ­σε­βῶν, γι­α­τί ἀ­κρι­βώ­ς αυὐτη δὲν εἶ­ναι πραγ­μα­τι­κὴ εἰ­ρή­νη. Εἶ­ναι «εἰ­ρή­νη» τῶν λί­γων, καὶ ὄ­χι ὅ­λων των παι­δι­ῶν τοῦ Θε­οῦ. Γι­ὰ τὸν ἅ­γι­ο Γρη­γό­ρι­ο «Εἶναι προ­τι­μο­τε­ρος ὁ ἀ­ξι­έ­παι­νος πό­λε­μος ἀ­πὸ τὴν εἰρή­νη ποὺ μᾶς χω­ρί­ζει ἀ­πὸ τὸν Θε­ὸ» [7].

Καὶ στὴν πε­ρί­πτω­ση ὅ­μως αὐ­τή, ὁ πι­στό­ς ὁ­φείλει νὰ κά­νει δι­ά­κρι­ση με­τα­ξὺ προ­σώ­πω­ν καὶ ἀν­τι­λή­ψε­ων. Νὰ πο­λε­μᾶ δη­λα­δὴ καὶ νὰ συγ­κρού­ε­ται μὲ κα­τα­στά­σεις, ἀλ­λὰ ὄ­χι νὰ μι­σεῖ καὶ νὰ ἀ­πο­στρέ­φε­ται ἀν­θρώ­πους. Νὰ μὴν με­τα­τρέ­πει, δη­λα­δή, ἀ­κό­μη καὶ σὲ αὐ­τή­ν τὴν πε­ρί­πτω­ση, τὴν ψυ­χή του σὲ πε­δί­ο μά­χης.

Τέ­λος, πρέ­πει νὰ το­νι­σθεῖ ὅ­τι γι­ὰ νὰ ἐ­πι­τευ­χθεῖ ἡ ἐ­ξω­τε­ρι­κὴ εἰ­ρή­νη, ὁ ἀν­θρω­πο­ς πρέ­πει προ­η­γού­με­να νὰ ἔ­χει πε­τύ­χει τὴν εἰ­ρή­νευ­ση τοῦ ἐ­σω­τε­ρι­κοῦ του κό­σμου.

Γι­ὰ τοὺς Τρεῖς Ἱ­ε­ράρ­χες, εἶ­ναι ἀ­νώ­φε­λο κα­ποι­ος νὰ ἀ­γω­νί­ζε­ται νὰ εἰ­ρη­νεύ­σει τοὺ­ς ἄλ­λους, ἐ­νῶ δὲν ἔ­χει κα­τορ­θώ­σει νὰ πε­τύ­χει τὴν ἐ­σω­τε­ρι­κὴ γα­λή­νη καὶ ἠ­ρε­μί­α. Μόνο κα­τορ­θώ­νον­τας τὴν ἐ­σω­τε­ρι­κὴ εἰ­ρή­νη ὁ Χρι­στι­α­νός, γί­νε­ται πραγ­μα­τι­κὰ «εἰ­ρη­νο­ποι­ὸς» δη­λα­δή, «Υἱ­ὸς Θε­οῦ». Μό­νο τό­τε, οἱ ὅ­ποι­οι ἀ­γώ­νες του γι­ὰ τὴν εἰ­ρή­νη τοῦ κό­σμου θὰ ἔχουν εὐ­ερ­γε­τι­κὰ ἀ­πο­τε­λέ­σμα­τα γι­ὰ τοὺς ἄλ­λους.

[1] ΒΕΠ 55, 309

[2] ΒΕΠ 54, 74, 6

[3] ΒΕΠ 59, 141

[4] PG. 55,343

[5] ΒΕΠ 61, 271

[6] PG 60, 611

[7] ΒΕΠ 58, 274,7